Realizacja zadań związanych ze sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez władze Malechowa. Do najważniejszych z nich należą:

• • Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Malechowo na lata 2021-2026,

  • Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Malechowo na lata 2020-2032,

  • Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Malechowo na lata 2022-2026,

  • Program osłonowy w zakresie dożywiania "Pomoc gminy w zakresie dożywiania" na lata 2019-2023,

  • Gminny Program Działań na rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2021-2023,

  • Gminny Program Osłonowy „Korpus Wsparcia Seniorów”,

  • Zachodniopomorska Karta Seniora,

  • Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii.

Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.

Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2023 r. wiąże się z kontynuowaniem działań Gminy Malechowo związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców. Niemniej, warto zauważyć, że wpływ na malejącą tendencję ma znacząco odznaczający się w 2022 r. poziom wydatków na wypłacone świadczenia wychowawcze („500+”), podczas gdy w 2023 r. w budżecie gminy wydatki na ten cel uległy znaczącemu zmniejszeniu, gdyż zadanie to przejął ZUS. Kluczowa część środków zrealizowanych przez gminę w 2022 r. dotyczyła również wypłaty dodatku osłonowego i węglowego dla mieszkańców oraz świadczeń społecznych związanych z udzielaniem pomocy obywatelom Ukrainy, podczas gdy w 2023 r. charakteryzowały się one znacznie mniejszą kwotą.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. 

Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy czy ustaw o dodatku węglowym, elektrycznym.

Obecna struktura organizacyjna Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. 

Łączny budżet GOPS w Malechowie w 2023 r. wyniósł 7.478.241,59 zł, z czego 4.441.900,19 zł to środki z dotacji. Tak wysokie zmniejszenie wydatków w stosunku do 2022 r. spowodowane było m.in. przeniesieniem realizacji Programu 500+ do ZUS.

Źródłem finansowania zadań realizowanych przez GOPS są: 

• środki własne gminy, 

• dotacje do zadań własnych, 

• oraz dotacje do zadań zleconych.

W trakcie 2023 r. GOPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki oraz inne świadczenia ze źródeł zewnętrznych, np. w ramach programów "Posiłek w szkole i w domu na lata 2019-2023", "Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej", "Opieka wytchnieniowa", czy "Korpus Wsparcia Seniorów". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej GOPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe.

W 2023 r. do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wpłynęło 261 wniosków o przyznanie świadczeń rodzinnych i wydano 473 decyzji w tej sprawie w tym wpłynęło 6 wnioski uchodźców z Ukrainy i wydano dla nich 9 decyzji. O przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego wpłynęły 32 wnioski i wydano 35 decyzji.

Przyczyny korzystania z pomocy społecznej w 2023 r. 

• W 2023 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 162 rodzin, a niepieniężnymi 107 rodzin. 

• Pracę socjalną świadczono wobec 188 rodzin.

wybrane zadania realizowane w ramach pomocy społecznej i wsparcia rodziny w 2023 r. 

Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których w szczególności uwzględnia się m. in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.

Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.

Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2023 r. wyniosły ponad 155 tys. zł, w tym najwyższą kwotę wydatkowano w zakresie przedsięwzięć dotyczących przeciwdziałania alkoholizmowi. W głównej mierze skupiały się one na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin, a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych. 

W ramach realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii sfinansowano: 

• zorganizowanie warsztatów dotyczących redukcji poziomu agresji rówieśniczej i metod radzenia sobie z negatywnymi emocjami uczniów, program „Mediacje rówieśnicze – rozwiązywanie konfliktów bez przemocy” ukierunkowany na poprawianie u dzieci i młodzieży umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych bez sięgania po środki uzależniające, 

• zorganizowanie warsztatów profilaktycznych dla uczniów „Rozwiązywanie konfliktów rówieśniczych”, „Budowanie pozytywnych relacji w zespole klasowym”, warsztaty „Radzenie sobie ze zjawiskiem agresji i przemocy” oraz „Budowanie zgranego zespołu klasowego”.  

W zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Gmina Malechowo:

• zapobiegała powstawaniu i rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych i zawodowych,

• prowadziła nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz nadzór  nad urządzeniami do zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz miejsc kąpielowych,

• prowadziła monitoring chorób zakaźnych zwierząt i ich zwalczanie z urzędu – szczepienia ochronne zwierząt,

• podejmowała działania profilaktyczne z zakresu głównych przyczyn zgonów obywateli: chorób układu krążenia, chorób nowotworowych (cytologia – profilaktyka raka szyjki macicy, profilaktyka układu krążenia),

• propagowała szczepienia ochronne, m.in. podniesienie świadomości społeczeństwa  nt. zapobiegania chorobom zakaźnym poprzez szczepienia  (umieszczono plakaty promocyjne i propagujące szczepienia).

Na rzecz ochrony zdrowia w 2023 r. podjęte zostały również działania, dzięki którym kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.